Arabuluculuk hakkında en çok merak edilen sorular ve cevapları
Arabuluculuk Nedir?
Arabuluculuk, taraflar arasında bir anlaşmazlığı çözmek veya anlaşmazlığı önlemek amacıyla bağımsız, tarafsız bir üçüncü kişinin (arabulucu) yardımıyla gerçekleştirilen alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Arabulucu, tarafları yönlendirir, iletişimi kolaylaştırır ve anlaşmaya varmalarına yardımcı olur.
Arabulucu Kimdir?
Arabulucu, arabuluculuk eğitimi almış ve bu alanda sertifikasyon almış bir kişidir. Bu kişiler Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından sicil numarası verilerek kayıt altına alınmış ve arabuluculuk yapma yetkisi olan sınırlı sayıda kişilerdir. Tarafsızlık, bağımsızlık ve gizlilik ilkesine bağlı olarak taraflara yardımcı olur. Arabulucular, uyuşmazlığın çözülmesine yönelik deneyim ve bilgiye sahiptir.
Arabuluculuk Nasıl Yapılır?
Arabuluculuk süreci genellikle şu adımları içerir:
- Başvuru ve tarafların seçimi.
- İlk toplantı ve süreç hakkında bilgilendirme.
- Tarafların görüşlerini ifade etmeleri.
- Taraflar arasında iletişimin sağlanması ve sorunların belirlenmesi.
- Ortak bir çözüm arayışı ve anlaşmanın yazılması.
- Anlaşmanın onaylanması.
Arabuluculuk Hangi Uyuşmazlıklarda Uygulanabilir?
Arabuluculuk, ülkemizde zorunlu ve ihtiyari olarak ikiye ayrılmaktadır.
İhtiyari arabuluculuk, kişilerin üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği tüm hukuki uyuşmazlıkları kapsamaktadır.
Zorunlu arabuluculuk ise;
1- İş Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
2-Ticaret Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
3-Tüketici Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
4-Kira ve Tahliye Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
5-Ortaklığın Giderilmesi ( İzaleyi Şuyu ) Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
şeklinde sıralanabilir. Arabuluculuk kurumunun toplumda yaygınlaşması amacıyla zorunlu arabuluculuk kurumu tesis edilmiş olmakla birlikte esasen tüm hukuki uyuşmazlıklar arabuluculuğun konusu olabilir.
Ancak boşanma, velayet, ceza davaları gibi kişilerin üzerinde tasarruf edemeyeceği konular arabuluculuk için uygun değildir.
Arabuluculuk Ne Kadar Sürer?
Arabuluculuk süresi uyuşmazlığın karmaşıklığına, tarafların işbirliğine ve arabulucunun yönetimine bağlı olarak değişebilir. Basit uyuşmazlıklar birkaç saat içinde çözülebilirken, karmaşık meseleler aylarca sürebilir.
Bununla birlikte zorunlu arabuluculuk süreci için belirlenmiş azami süreler vardır. Bu süreler Ticaret Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk için 8 hafta diğer uyuşmazlıklarda ise 4 hafta olarak belirlenmiştir.
Arabuluculuğa Kimler Başvurabilir?
Arabuluculuğa hukuki işlem yapma ehliyetine sahip herkes başvurabilir. Hukuki işlem yapabilmek için kişinin ergin, ayırt etme gücüne sahip ve hukuki işlem yapma ehliyetini kısıtlayan bir durumun bulunmaması gerekir.
Arabuluculuğa Başvurmak Zorunlu Mudur?
Ülkemizde bazı uyuşmazlıklar dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk kuralına tabidir. Bu konular genel olarak;
1- İş Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
2-Ticaret Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
3-Tüketici Hukuku Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
4-Kira ve Tahliye Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
5-Ortaklığın Giderilmesi ( İzaleyi Şuyu ) Uyuşmazlıklarında Zorunlu Arabuluculuk
Diğer konularda bugün itibariyle zorunlu arabuluculuk kurumu öngörülmemiş olup, bu uyuşmazlıkların çözümünde ihtiyari arabuluculuk yöntemi benimsenmiştir. Yani arabuluculuğa başvuru kişilerin insiyatifine bırakılmıştır.
Arabuluculuğa Başvurmanın Avantajları Nelerdir?
- Hızlı ve ekonomik bir çözüm sağlar.
- Tarafların daha fazla kontrolü vardır.
- Uzlaşmacı bir çözüm teşvik eder.
- Mahkeme masraflarını ve süreçlerini azaltabilir.
- Gizlilik sağlar.
Arabuluculuk Ücretleri Ne kadar?
Dava şartı zorunlu arabuluculukta ücretler ileride haksız çıkacak taraftan alınmak üzere devlet tarafından arabulucuya ödenir. Bu nedenle vatandaşların zorunlu arabuluculukta başvuru ücreti edemesi gibi bir durum söz konusu değildir.
İhtiyari arabuluculukta ise ücret hususu aşağıda detaylandırıldığı üzere taraflarca karşılanmaktadır.
Türkiye'de arabuluculuk ücretleri, Adalet Bakanlığı tarafından her yıl yayınlanan Asgari Ücret Tarifesi altında olmamak üzere uygulanır. Uyuşmazlığın türü, tarafların sayısı ve arabuluculuk sürecinin karmaşıklığı gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Türkiye'de arabuluculuk ücretleri genellikle aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Arabulucu Ücreti: Arabulucular, genellikle Bakanlığın yayınladığı tarifeye göre ücret alırlar. Ücret, arabulucunun deneyimi, uzmanlığı ve konumuna göre değişebilir.
Başvuru Ücreti: Arabuluculuk sürecine başvuru yaparken, tebligat ve süreç için gerekli diğer masrafları karşılamak üzere avans alınabilir. Bu ücret, genellikle arabulucunun belirlediği bir miktar olup taraflar arasındaki anlaşmaya göre ya da eşit olarak paylaşılır.
Masraflar: Arabuluculuk süreci sırasında oluşan belirli masraflar da taraflar arasında paylaşılabilir. Örneğin, posta masrafları veya belgelerin çoğaltılması gibi masraflar bu kategoriye girebilir.
Arabuluculuk ücretleri, her uyuşmazlık için farklı olabilir. Bu nedenle, tarafların arabulucuyla anlaşmadan önce ücretler konusunda net bir anlaşma yapmaları önemlidir. Ayrıca, arabuluculuk ücretleri hakkında daha fazla bilgi ve güncel tarifeler için Türkiye Adalet Bakanlığı'nın resmi internet sitesini veya bizleri arayarak detaylı bilgi alabilirsiniz.